Sendai: our heart put into the resonances of a thousand cellos

Sendai

De apotheose van onze reis komt stilaan in zicht. We reizen noordelijk naar Sendai. De hele regio werd uit de Lonely Planet geschrapt nav de grote aardbeving (the Great East Japan Earthquake, 9 op de schaal van Richter, 15892 doden, 2584 vermisten, 228.863 ontheemden). Waarom dat nog steeds zo is, is me een raadsel en ik vind het eerlijk gezegd ook erg voor de mensen die er wonen, alsof ze besmettelijk zijn...

In het station van Sendai zijn al heel wat mensen met cello te zien. Er volgt een namiddag met praktische rompslomp: cello afhalen in ene hotel, er zeer kort kennismaken met de man van mijn gastgezin, wachten in het andere hotel waar de internationale delegaties verblijven en intussen bijpraten met de rest van onze groep, metro op naar de eerste repetitie. Daar zijn we met ongeveer 150 mensen van partijen 7, 8 en 9 (in totaal zijn er 12 stemmen). De dirigent (Gernot Schultz) begint meteen met de moeilijkste passage uit heel het repertoire. Uh-oh, dit trekt op niks en de anderen spelen zo goed! Het gedrocht van een cello dat ik huurde staat compleet vals en klinkt scherp. De Amerikaanse collega naast me is zo vriendelijk om de snaren opnieuw op te spannen maar na een uur in de warmte is het weer om zeep. Met een ietwat slecht gevoel verlaat ik de repetitie en wacht in het metrostation op mijn gastvrouw, Tomomi. Dat blijkt een zeer hartelijke vrouw te zijn met 2 jonge kinderen: An (8j) en Shioh (5j). Tomomi is balletlerares en haar man werkt in de mode industrie. In hun heel mooi appartement krijg ik te eten (het is intussen al 22u) en kan ik een bad nemen. Ik slaap in de logeerkamer waar ook de piano staat. Kort na het krieken van de dag is de familie Ishii al druk in de weer en dus sta ik ook maar op. Afspraak met de groep in de ochtend aan het hotel om een rondleiding met gids in Sendai te doen. We bezoeken de overblijfselen van het kasteel en de mediatheek. En dan moeten we ons klaarmaken voor de repetitiemarathon in de Xebio arena met alle cellisten. Al op de metro krioelt het van de mensen met cellocases. Julien noemt het al lachend 'Cello Armageddon' en na de repetitie voelt het wel een beetje alsof ik een Armageddon overleefd heb. Zes uur hebben we gerepeteerd! Maar wat een ervaring! Het geluid van 1000 cello's klinkt ongelooflijk vol en onvals ;-) Ook mijn geluid gaat volledig op in dat van de anderen dus weg is de frustratie over de klank van mijn cello. Enkel de eerste snaar klinkt nog heel scherp maar dat los ik dan op door meer in positie op de tweede snaar te spelen. Goeie oefening dus ;-) Ook het volgen van twee totaal verschillende professionele dirigenten is zeer leerrijk. De repetitie is wel zwaar, telkens hernemen we moeilijke passages en heel het repertoire wordt 2x doorgespeeld. Het is niet evident om overal in ritme te blijven spelen met zovelen. Vanaf deze repetitie kennen we ook onze vaste plek, ieders naam staat aangeduid op de stoel. Alle internationale cellisten hebben een plek vooraan gekregen, een enorme eer! Ik zit tussen een Duitse dame van boven de 80, twee Japanners en een Koreaanse. Er worden verder heel wat praktische dingen gezegd en er is ook een getuigenis van een verantwoordelijke van een hulporganisatie. Hij sprak met heel wat mensen die de tsunami overleefd hadden maar met horrorverhalen afkwamen. Hoe ze ze in de auto zaten en gas moesten geven terwijl de golf (tot 40m hoog in zee!!) naderde. Hoe ze zich probeerden vast te houden om niet meegesleurd te worden. Hoe ze dagenlang bang moesten wachten op nieuws van hun familie.

Geradbraakt keer ik terug naar mijn gastfamilie. Bij een kopje thee praten we over het concert en de aardbeving. Hoewel Japanners gewend zijn aan aardbevingen (1500/ jaar, overal zijn schuilplaatsen voorzien en aangeduid op straatplannen), waren ze toch bang bij deze, die ook wel 5 min duurde. De elektriciteit is een aantal dagen uitgebleven, het gas gedurende een maand, winkels bleven lange tijd gesloten en het voedsel was op. Voor de familie Ishii is het gelukkig slechts bij ongemak gebleven.

Zondag breekt eindelijk aan. We ontbijten uitgebreid en ik speel nog wat piano vooraleer de 2 meisjes met me naar het station wandelen. Eerst is er generale repetitie waarop alles tot in detail wordt overlopen, en waar ook iedereen per regio (buitenlands en Japans) wordt afgeroepen. Heel wat mensen uit de streek (Tohoku) ook. Dan hebben we lunchpauze en dan is het zover! De arena zit quasi vol, onder de toehoorders ook mijn gastfamilie. Er worden nog uitgebreid foto's genomen, van onze Belgische delegatie maar ook van de mensen die rondom ons zitten.

De zaal wordt helemaal donker en vooraan opent de eerste celliste, spot op haar gericht, alleen het concert met Bird Song. Vervolgens spelen de 36 topcellisten een prachtig nummer. Eerste krop in de keel. De zaal wordt geleidelijk aan helemaal opgelicht en dan is het aan ons. De start is aarzelend naar mijn aanvoelen maar het tweede nummer is er boenk op. Het hymnus für tzwelf celli van Klengel is dan ook geschreven voor...12 partijen ;-). Tweede krop in de keel bij mijn favoriete stuk van heel het repertoire. We zijn goed op dreef, allemaal gefocust, het klinkt geweldig! Na enkele stukken komt een 150-koppig jongerenkoor binnengewandeld. Onder onze begeleiding zingen ze 2 bekende Japanse nummers, schitterend! Ook het publiek is duidelijk erg enthousiast. Nadien begeleiden we 3 korte stukjes met een tiental piepjonge cellisten. Keischattig. En dan komt voor ons weer het moeilijkere werk. Er is een dirigentwissel (van Yuichi Takubo naar Schulz) en we spelen de Religioso van Goltermann. Aartsmoeilijk vind ik het, om zo ingetogen te spelen, maar de sfeer tijdens dit stuk is echt bijzonder. De apotheose is een medley met moeilijke overgangen en met heel wat versnellingen maar we slagen er toch in om gelijk te blijven, de zaal klapt zelfs spontaan mee op een gegeven moment. Het stuk nadert het slot en met een luide glissando eindigen we het nummer, armen in de lucht en, wat mij betreft, vergezeld van een stevige adrenalineshot. Oh nee, is het al gedaan?! Het Japans volkslied wordt nog ingezet, het koor is intussen rondom ons gaan staan, maar dan is het echt gedaan. Ik voel me werkelijk overweldigd. Ik bedank mijn buren, handjes schudden, foto's nemen, nog helemaal in de roes van het concert. Ik zie mijn gastfamilie, ze zijn heel erg enthousiast. Ik zie mijn Belgische collega's en ze hebben bijna allemaal een vreemde uitdrukking die een mix is van uitgelaten, blij, ontroerd, gespannen, sommigen klaar om in tranen uit te barsten. Als ik probeer woorden te plakken op de ervaring, vind ik ze allemaal flets en ook nu, the day after op de luchthaven, vind ik ze niet. Met zoveel mensen muziek maken met als doel aan slachtoffers van de aardbeving tonen dat we ze niet vergeten zijn, was een unieke, spannende, leerrijke, hoopvolle en bovenal ontroerende ervaring waarvoor ik ontzettend dankbaar ben.